Het al dan niet installeren van een thuisbatterij is een ingewikkeld vraagstuk met veel opties en veel duurzaamheid/financiële aspecten. Of het op dit moment verstandig of interessant is hangt zeer af van hoe je ze wilt gebruiken, situatie, wensen, en toekomstige omstandigheden.

Figuur 1  Overzicht uit CE Delft rapport “Thuisbatterijen-in-de-energietransitie”

De website van Milieucentraal (de onafhankelijke adviseurs) is vooralsnog negatief over thuisbatterijen en concludeert: “Wil je geld besparen of het klimaat helpen? Dan helpt een thuisbatterij op dit moment niet. De batterij is namelijk behoorlijk duur. En er zijn andere (grootschalige) technieken die het net beter kunnen ontlasten en dat milieuvriendelijker doen.”

Naar mijn idee is dit wel aan het veranderen en worden inmiddels veel aanbiedingen gedaan (ik tel er al meer dan 10) van verschillende bedrijven en met verschillende thuisbatterij merken. Terwijl de prijs voor een 5-20 kWh systeem (incl installatie) een jaar geleden nog 1000 Eur/kWh was zie ik nu al aanbiedingen van onder 500 Eur/kWh. Ook is nu meer reden voor een thuisbatterij, naast efficiënter gebruik van zonnepanelen bij verandering van saldering/terugleverkosten,  is er het ontlasten van de netcongestie als belangrijk aspect bijgekomen. Financieel is op dit moment vooral de onbalans markt interessant. Zie hier mijn presentatie die de verschillende kanten van thuisbatterijen belicht: Thuisbatterijen; hype of hoop?

Aspecten zoals duurzaamheid en net ontlasting

  1. Batterijen hebben een behoorlijke milieu voetprint (Het maken van een thuisbatterij kost veel energie en schaarse grondstoffen). Het is de vraag of het gebruik van de thuisbatterij dit voldoende compenseert. Mogelijk zijn grootschaliger batterij systemen op wijkniveau efficiënter. En een elektrische auto met V2G (bi-directioneel) zou de ideale oplossing zijn omdat dat geen extra batterijen kost, je gebruikt die van de elektrische auto. De eerste oplossing blijft je eigen zonnestroom zoveel mogelijk direct gebruiken door bv slimme apparaten (zie vorig artikel).
  2. Een thuisbatterij kan helpen met het oplossen van de netcongestie. Dit is de voornaamste duurzaamheids winst. Het hangt wel af van de aansturing of het dat ook goed doet. Als puur aangestuurd word met eigen zonnepaneel opbrengst later gebruiken, dan vermindert dat de netcongestie. Maar met aansturing van de globale day-ahead market, en zeker met de onbalans markt, kan dat lokaal (op wijkniveau) toch netcongestie problemen opleveren.
  3. Hou ook rekening met andere aspecten zoals: brand risico, geluid, omvormer verliezen, levensduur (10-15 jaar), ruimte vraag, mogelijk lock-in van energie leverancier, en optie voor noodstroomvoorziening (duur door extra back-up box).

Financiële aspecten

  1. Of het financieel interessant is hangt af van de aanschafkosten, het gebruik, de aansturing, en vooral de markt waarop inkomsten vergaart worden. Inkomsten kunnen gegenereerd worden door het opslaan en later terug leveren van zonnestroom, het verplaatsen van groene stroom via de day-ahead markt (dynamische prijzen), en het handelen op de onbalans markt.
  2. Voor handelen op de day-ahead en onbalans markt dient men een dynamisch energiecontract te hebben. Dit contract, vooral als men op de onbalans markt handelt, is vaak verbonden aan de leverancier die de batterij levert zodat zij via het energie management systeem alles kunnen aansturen.  Je zit dan dus wel vast aan een energie leverancier.
  3. Het meeste financiële rendement komt momenteel van de onbalans markt. De financiële analyse hiervan is complex en kan snel veranderen. Lees hierover meer in artikelen van Vereniging Eigen Huis en Energeia.
  4. In de verschillende aanbiedingen word geschermd met terugverdien tijden van 4-8 jaar. Of dit reëel is, is zeer twijfelachtig. Word er voldoende rekening gehouden met de oplaad/ontladings verliezen of met het feit dat bij einde saldering belasting betaald moet worden over teruglevering? En wat is de levensduur van de batterij? De markt situatie kan ook flink veranderen zoals: a) lang niet zeker dat de onbalans zo financieel aantrekkelijk blijft, b) day-ahead markt (dynamische prijzen) kan ook flink veranderen.

Bij een dynamisch contract gebruik je de day-ahead marktprijs met een prijs voor stroom per uur.  Als de stroom prijs laag is (of zoals steeds vaker zelfs negatief), dan is dat het beste moment om zelf stroom te gebruiken (zoals wasmachine en vaatwasser aan zetten, en zeker het opladen van elektrische autos). En als de prijs negatief is kun je het beste de zonnepanelen omvormer (automatisch) uit zetten. Je laadt de thuisbatterij dan op bij negatieve prijzen en verkoopt het bij positieve prijzen later in de dag. Dit wordt vanaf 1 jan 2027 stuk minder interessant omdat je dan je belasting niet terug krijgt bij terug leveren.

Op het voorbeeld hiernaast van 11 mei dit jaar was er een behoorlijke wind en veel zon rond het middaguur waardoor prijzen flink negatief werden. In zomer 2024 waren er zelfs momenten dat de stroomprijs -60 cent werd door veel wind en zon met beperkte vraag naar stroom.

 

Recentelijk hebben de bewoners van Leiden een aanbod brief van Zonneplan ontvangen. Zie in het Tweakers forum een uitgebreide technisch/economische analyse van de Zonneplan Nexus Thuisbatterij.

  1. Het aanbod van Zonneplan is een commercieel aanbod (zoals er vele zijn) en wordt niet specifiek ondersteund door de gemeente Leiden. Dat wordt ook niet gezegd in de Zonneplan brief, maar het kan wel die suggestie opwekken. Ze verwijzen alleen naar een duurzaamheid lening van de gemeente.
  2. Dit aanbod lijkt financieel vergelijkbaar met enkele andere relatief goedkopere aanbiedingen, dus kan best interessant zijn. Zonneplan is een grote speler en daar mag je een betrouwbaar product van verwachten.
  3. Om deze batterij op dit moment potentieel financieel interessant te maken moet je handelen op de onbalans markt. Je handelt dus op een  markt voor financieel gewin, niet om je eigen zonne energie duurzaam te gebruiken. Er is wel een zonnestroom opslag mode, maar dat is financieel niet aantrekkelijk.
  4. Dit aanbod is afhankelijk van het overstappen naar een energiecontract met Zonneplan als je op de onbalans markt wil handelen.  Dus je zit vast aan een energie contract met hun.

 

De aanschaf van een thuisbatterij is vooralsnog geen no-brainer! Het hangt af van je situatie en je motivatie. Analyseer en Reken het zelf uit! Mijn conclusie:

  • Hype door leveranciers
  • Hoop/interessant voor liefhebbers en speciale gevallen
  • Bijdrage vooralsnog beperkt –andere oplossingen vaak duurzamer / beter
  • In toekomst mogelijk interessanter

.