“Wij houden de belangen van de Merenwijkers scherp in beeld”

Cent van Vliet wil dat de energietransitie in de Merenwijk gaat slagen. Dat kan alleen als het WijkUitvoeringsPlan in hele goede samenwerking tussen gemeente en bewoners wordt uitgevoerd.  Hij onderhoudt daarvoor nauwe contacten met de gemeente, Burgemeester en Wethouders en de gemeenteraad van Leiden. In het nieuwe bestuur van de nog op te richten Bewonerscoöperatie Nieuwe Energie Merenwijk is hij de man van de externe contacten.

 

Cent van Vliet is bestuurslid van Tegengas èn van de toekomstige wijkcoöperatie.

Je leest alle stukken van de gemeente  die over energiebeleid gaan. En je geeft daar commentaar op  als inspreker bij commissievergaderingen of door een stuk te schrijven. Je stelt je daarbij vaak heel kritisch op. Waar strijd je tegen?

Ik strijd niet tegen, maar juist voor iets. Ik wil een goed resultaat voor de energievoorziening in de Merenwijk. Daarin zijn de keuzes van de bewoners zwaarwegend. En als ik zie dat de gemeente een andere kant op denkt, dan probeer ik dat te veranderen. Zo staat de positie van bijvoorbeeld lokale initiatieven vaak onder druk of is niet duidelijk, en dan zeg ik daar wat over. Hetzelfde geldt voor de toewijzing van de warmtekavels: hoe wordt dat geregeld? En hoe worden subsidies verdeeld? Er worden enorme subsidies aan grootschalige projecten gegeven, terwijl de kleinschalige projecten nauwelijks worden ondersteund. We hopen dat de gemeenteraad het beleid dan wil bijsturen. Dat heeft ze eerder succesvol gedaan.

Je bent dus voor de Merenwijkbewoners aan het lobbyen?

Ik doe aan belangenbehartiging. Kijk de gemeente kan andere belangen hebben dan de inwoners van de Merenwijk. Wij houden de belangen van de Merenwijkers scherp in de gaten, dat is ook onze taak. Maar wij brengen op constructieve wijze onze argumenten naar voren, want uiteindelijk moet je wel met de gemeente samenwerken om iets voor elkaar te krijgen.

Hoe werkt dat in de praktijk?

De ‘Startnotitie WijkUitvoeringsPlan is een goed voorbeeld. In een startnotitie spreek je af hoe je met elkaar het plan gaat maken. Wij wilden zoveel mogelijk inspraak, de gemeente wilde de handen vrij houden om later hun eigen richting te kunnen bepalen. Dat gaf een flinke clash. Maar we zijn er uitgekomen en wij zijn heel tevreden met het resultaat. We hebben goede afspraken met de gemeente gemaakt en daaraan zullen we ze ook houden.

Leiden wil samen met omliggende gemeenten een warmtebedrijf oprichten dat de bewoners op een warmtenet zal aansluiten. Dit voornemen van de gemeente is onlangs naar gemeenteraden gestuurd. Je bent heel diep in de 20 beleidsstukken gedoken die B en W heeft meegestuurd en hebt een reactie geschreven voor de gemeenteraad met veel vragen en opmerkingen.

Ik heb de afspraken die we in de Startnotitie met de gemeente hebben gemaakt naast de beleidsstukken voor het warmtebedrijf gelegd. Dan zie je onze afspraken met de gemeente niet terug in de stukken. Er wordt bijvoorbeeld geen ruimte gelaten voor lokale initiatieven, terwijl niet alleen wij maar ook de gemeenteraad daar om heeft gevraagd. Los hiervan staan er hele rare dingen in. Nergens in het voorstel van B&W staat dat de CO2 uitstoot moet verminderen; terwijl dat toch het eigenlijke doel van de hele energietransitie is. Er wordt ook geen duidelijkheid gegeven over de prijzen; een cruciaal punt. Wel staat er in dat de bewoners de maximale wettelijke prijs moeten betalen. Toch komt het warmtebedrijf veel geld – een half miljard euro – te kort. Daarbij komt dat in WamtelinQ die voor de aanvoer van warm water moet zorgen al honderden miljoenen subsidie zit. Ik zou het eerlijk vinden, dat als zo’n groot project zoveel subsidie krijgt, wij als klein project ook een flinke subsidie moeten krijgen. Op die manier krijgen kleine en grote warmtebedrijven een gelijk speelveld.

Het stuk voor de gemeenteraad is niet van de Merenwijk alleen. Ik houd nauwe contacten met andere wijken in Leiden, waar bewonersinitiatieven actief zijn op energiegebied. Het Houtkwartier en Tuinstad-Staalwijk hebben dit stuk, mede ondertekend.

Wat kan de toekomstige Bewonerscoöperatie Nieuwe Energie Merenwijk voor de bewoners betekenen?

De energietransitie moet tot een goed einde worden gebracht. Dat kan alleen als het WijkUitvoeringsPlan in hele goede samenwerking tussen gemeente en bewoners wordt uitgevoerd. En het plan moet worden gedragen door de Merenwijkers, anders zal het mislukken. Daarom richten we een coöperatie op. Een coöperatie is namelijk van de bewoners, ze hebben het echt voor het zeggen. Op die manier vergroten we de kans op een succesvolle energietransitie aanzienlijk.

Dat betekent niet dat we bewoners die niet meedoen met een warmtenet in de kou laten staan. We zijn zeker geen voorstanders van het afsluiten van het gas. In de Startnotitie hebben we laten zetten dat ook voor mensen die een individuele oplossing prefereren er altijd genoeg elektriciteit moet zijn.

Projecten voor nieuwe warmtenetten lopen geregeld schipbreuk. Dat geldt voor grote projecten, maar ook voor kleine lokale projecten. Waarom kan het in de Merenwijk wel lukken?

We moeten heel veel leren van anderen. Dat doen we ook. Laatst hebben ik een bijeenkomst gevolgd waarin we 5 vergelijkbare projecten hebben besproken die om heel verschillende reden deels of geheel zijn mislukt. Daar kunnen we echt veel van leren. Hoe betrek je de bewoners er helemaal bij? Hoe zorg je voor een goede samenwerking met de gemeente, hoe regel je de financiering? Dat zijn grote struikelblokken voor de energiecoöperaties. Een professioneel adviesbureau ondersteunt ons en de gemeente om de keuzes goed voor te bereiden. Bovendien zit er een bak kennis en ervaring in de wijk.

Grote warmtenet-projecten lopen op het ogenblik allemaal stuk. Vattenfall en Eneco zijn eigenaar van en flink deel van het bestaande warmtenet. Zij willen niet meedoen in de toekomstige publieke netten. Ik zou tegen de politiek willen zeggen: omarm de lokale initiatieven. Geef ze steun, bijvoorbeeld door garant te staan voor grote leningen, help ze met vergunningen, geef ze warmtekavels.

In Denemarken, een land dat toch niet zoveel van Nederland verschilt, zijn heel veel succesvolle coöperatieve en kleinschalige warmtenetten. Dus, als het daar kan, waarom dan niet bij ons?