Wijkaanpak

Energieverbruik Merenwijk

In het verbruiksdashboard houden we jaarlijks het totale energieverbruik en de gerelateerde CO2-uitstoot van alle huizen in de Merenwijk bij. Daarnaast staan ook de doelen van DEM voor de wijk op dit gebied ingetekend. Zo kunnen we de vooruitgang van de verduurzaming van de wijk goed volgen.

Duurzame Energie in de Merenwijk

De komende jaren gaat er veel veranderen in Nederland. De overheid streeft ernaar om na 2050 geen woningen meer met aardgas te verwarmen. We moeten op zoek naar andere manieren om te verwarmen en te koken. In Leiden maakt de gemeente plannen voor het aardgasvrij maken van de hele stad. Op dit moment is nog niet duidelijk welke energievoorziening er per wijk komt. Wordt het collectieve warmtenetten, individuele all-electric oplossing voor je woning, of misschien biogas of waterstof? Waarschijnlijk wordt het een mix van veel oplossingen.

Wijkuitvoeringsplan (WUP)

Vanaf 2022 worden er per wijk zogenoemde Wijkuitvoeringsplannen (WUP’s) gemaakt in overleg met de bewoners. De Merenwijk zal een van de startwijken worden voor het opstellen van een WUP. Vanaf begin 2023 gaat Duurzame Energie Merenwijk samen met Burgerinitiatief Tegengas Merenwijk  en de gemeente Leiden de eerste aanzet geven voor dit wijkuitvoeringsplan. In dat plan komen de verschillende mogelijkheden te staan om met de wijk geleidelijk om te schakelen naar schonere energie. Eerst maken de partijen een startnotitie om de randvoorwaarden voor de omschakeling vast te leggen.

In de startnotitie komt te staan hoe het opstellen van het wijkuitvoeringsplan georganiseerd gaat worden: wie zitten er aan tafel om mee te schrijven? Hoe gaan de verschillende partijen samenwerken? Hoe worden de standpunten van de wijkbewoners opgenomen in het plan? Hoe vindt de besluitvorming plaats? Meer informatie is in de pagina wijk uitvoerings plan.

Dem heeft al veel voorwerk verricht.

De gemeente gaat de komende jaren samen met de Leidse woningbouwcorporaties, energiebedrijven, netbeheerders en bewoners wijkgericht aan de slag met de overgang naar aardgasloze wijken. Dit heeft de gemeente beschreven in de Transitie Visie Warmte versie 2021.

Er gaat voor veel mensen echt iets ‘achter de voordeur’ veranderen. Daarom is deelname van bewoners hierbij ontzettend belangrijk. Zie hierover meer op gagoed.nl/leiden-aardgasvrij. We volgen  daarom ook de plannen van de gemeente Leiden, zie hier de documenten van de gemeente (kies tab documenten). Zie hier antwoorden van de gemeente Leiden op veel vragen.

Bronnenstudie Merenwijk

In 2020 heeft DEM laten uitzoeken welke duurzame bronnen we in de wijk hebben die we zouden kunnen gebruiken in plaats van aardgas. Het onderzoek is uitgevoerd door de bureaus Tauw en Syntraal. Je kunt het hier vinden. [pdf]

Op 29 oktober 2020 was er een online informatieavond over het bronnenonderzoek. Bekijk de online bijeenkomst hier.  Je moet inloggen bij Microsoft om de opname te kunnen zien. Je kunt ook alleen de presentatie bekijken: Presentatie bewonersavond onderzoek (PowerPoint). Of lees de samenvatting van het onderzoek: Samenvatting-eindrapport.

De conclusie van deze studie was dat warmte uit water (de Zijl bijvoorbeeld, of de rioolwaterzuivering) een goede kanshebber was. Naar aanleiding daarvan gaf de gemeente opdracht voor een vervolgonderzoek met als vraag: hoe gebruik je dat water dan precies?

Vervolgstudie: een bronnet?

Eind 2021 werd het antwoord op die vraag gepubliceerd in de vorm van een rapport van onderzoeksbureau Syntraal: Vervolgstudie Duurzame warmte Merenwijk Leiden. DEM was van het begin af aan betrokken bij het onderzoek en liet een kritische klankbordgroep meelezen. Hier lichten we de belangrijkste conclusie van het rapport eruit.

Conclusie: interessante optie is een bronnet gevoed met water van de RWZI waterzuivering.

“Op basis van toekomstbestendigheid en wenselijke eigenschappen van een verwarming- en koelsysteem, raadt Syntraal een bronnet aan (scenario 3). Dit bronnetscenario kun je zien als dé nieuwe infrastructuur in plaats van gas, waarbij iedere bewoner een vast tarief betaalt afhankelijk van de aansluitgrootte. De bewoner heeft zelf nog alle stimulans om te proberen de woning te isoleren of de radiatoren op termijn te vervangen, omdat hij zelf de variabele kosten betaalt in de vorm van elektriciteitsverbruik voor de warmtepomp. Het bronnet is bovendien redelijk flexibel qua bronnen, dat kan warmte van de RWZI (Rioolwaterzuiveringsinstallatie Leiden Noord) of van oppervlaktewater zijn, met een lokale WKO in de wijk. Dit bronnet is qua totale kosten wel duurder dan de huidige situatie (gas), maar dat net moet ook in komende decennia vervangen worden. In alle gevallen is er een onrendabele top, waarvoor financiering gezocht dient te worden.

Advies: start in zuid-westen van de Merenwijk

Het rapport adviseert om te start met een bronnet-pilot in het zuid-westen van de wijk. “In dit gedeelte zijn de gasleidingen grotendeels afgeschreven. Bovendien bevindt het zich dicht bij de rioolwaterzuivering én het onderstation Leiden-Noord. Het uitgangspunt zou moeten zijn, dat de bewoners niet duurder uit zijn dan anders, maar ook dat de eersten niet bevoordeeld of benadeeld worden ten opzichte van de bewoners die pas later aangesloten kunnen worden.”

Lees het hele rapport hier.

Kennis over energiegebruik en technologie op wijkniveau

De energietransitie is een complex vraagstuk met sociaal, maatschappelijke, technische en financiële uitdagingen en impact. Duurzame Energie Merenwijk vergaart data en kennis over het energie verbruik en de transitie die de wijk ondergaat.

We willen deze plannen ook verder aansturen. Daarom verdiepen we ons in technieken waarmee we lokaal duurzame energie kunnen opwekken in onze wijk. Denk aan energie uit water (aquathermie), uit aardwarmte (Geothermie) of uit biomassa (bijvoorbeeld slibvergisting). In veel van deze oplossingen is een warmtenet noodzakelijk. Met deze kennis kunnen we bepalen welke technologieën het meest geschikt zijn om als kleinschalig proefproject op te zetten in de Merenwijk.

Op deze pagina’s is meer achtergrond info te vinden over de beschikbaarheid en de verdere ontwikkeling van energietechnologieën op wijkniveau. Ook verzamelen we per thema een aantal documenten die handig zijn als je je verder wilt verdiepen in de energietransitie. Een gemakkelijk overzicht van de technologieën kun je zien in deze reeks van infographics. Deze pagina’s zijn in ontwikkeling: we vullen ze gaandeweg aan met nieuwe, actuele informatie.

Hoe gaan we de Merenwijk duurzaam verwarmen in de toekomst?

Tot 2050 gaat Nederland over van aardgas naar schonere manieren om te koken en huizen te verwarmen. Maar hoe gaat dat precies werken? Moet je nu al iets doen, en wat dan? Hier Opgewekt helpt je verder met up-to-date informatie en praktische tips. Ze hebben ook een mooi magazine dat aangeeft hoe van het aardgas af kan gaan. Voor een duurzame collectieve energievoorziening bestaan diverse opties, zoals:

Warmtenetten

• Stads (rest)warmte
• Aquathermie (lage temperatuur + warmtepomp +WKO)
• Aardwarmte (ondiep/lage temperatuur + warmtepomp)
• Geothermie (diep/hoge temperatuur)
• Zonnewarmte (lage temperatuur +PVT panelen + warmtepomp +WKO)

 All-Electric

• Warmtepompen (grond/water/lucht)
• Zonnewarmte (PVT panelen + warmtepomp)
• Infrarood verwarming

Groen Gas (bv biogas, waterstof)

Deze optie is mogelijk maar niet gepland voor de Merenwijk.

Meer info over de toekomstige mogelijkheden om onze wijk te verwarmen.

En ook hier meer info over hoe aardgasvrij te wonen.

 

Duurzaam energiegebruik in Nederland

Deze infographics van Energie in Cijfers Nederland laat zien hoe het energiesysteem in Nederland in elkaar zit en wat daarbij uitgestoten wordt aan broeikasgassen. De informatie kan helpen voor een goed gesprek over energie en duurzaamheid. Klik op de links of plaatjes voor de volledige posters.

EBN-Infographic-2024 Energie in cijfers

Het klimaat akkoord geeft een overzicht van de bronnen die meetellen als hernieuwbare (duurzame) energie in Nederland en Europa. Kijk op energieopwek.nl voor live gebruiks info en een beschrijving van de verschillende hernieuwbare bronnen.